“Δια πάσαν νόσον …. φραπελιά”
Τα τελευταία χρόνια, οι κυβερνήσεις, οι διεθνείς οργανισμοί, αλλά και οι καταναλωτές έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται τη σημασία της σχέσης διατροφής και υγείας. Παράλληλα όμως, η παραπληροφόρηση για το ρόλο ης διατροφής στην υγεία είναι σε έξαρση, επιτρέποντας να ανθούν η απάτη και η πίστη του κοινού σε λάθος αξίες.
Δεδομένου ότι η διαφορά της αλήθειας από το ψέμα δεν είναι πάντα εμφανής, επισημαίνουμε ότι η αλήθεια πηγάζει από έγκυρες επιστημονικές μεθόδους. Αντίθετα, η παραπληροφόρηση και το ψέμα, στηρίζονται σε λανθασμένες πληροφορίες οι οποίες διατυπώνονται με ή χωρίς σκοπιμότητα ή μπορεί να είναι αποτέλεσμα παρερμηνείας των δεδομένων της επιστήμης της διαιτολογίας – διατροφής.
Στις μέρες μας περισσότερο ίσως απο ποτέ, οι καταναλωτές είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στους απατεώνες, οι οποίοι αποδίδουν θαυματουργές ιδιότητες σε διάφορα σκευάσματα. Αποδεικνύεται μάλιστα, ότι μεγάλο ποσοστό των ατόμων που συνήθως πέφτουν θύματα απάτης, αποτελείται από ηλικιωμένους και από πάσχοντες από ανίατες ασθένειες. Αυτές οι κατηγορίες είναι διατεθειμένες να εξαντλήσουν κάθε περιθώριο προκειμένου να αποκαταστήσουν την υγεία τους, έστω και καταφεύγοντας σε σκευάσματα τα οποία ενδέχεται να κάνουν κακό στην υγεία τους, ενώ αμβίβολο είναι και το κατά πόσο θα προσφέρουν κάτι θετικό.
Οι επιτήδειοι που κατά καιρούς εμφανίζουν σκευάσματα με θεραπευτικές ιδιότητες εκμεταλλεύονται τον πόνο αυτών που πάσχουν, προς ίδιον όφελος. Ουσιαστικά λοιπόν πρόκειται για εμπορευματοποίηση της ελπίδας.
Οι επιπτώσεις στην υγεία όπως αναφέρει η ιατρική κοινότητα από την χρήση προιόντων τσαρλατανισμού είναι
- Η καθυστέρηση ή αποτυχία στην αναζήτησης της ιατρικής βοήθειας και επομένως στη συνέχεια της σωστής θεραπευτικής αγωγής
- ανεπιθύμητες αλληλεπιδράσεις μεταξύ των σκευασμάτων αυτών και της σωστής φαρμακευτικής αγωγής που χρησιμοποιούνταν.
Η απόδοση ιατρικών ιδιοτήτων σε ορισμένα τρόφιμα ή σκευάσματα υπήρξε ένα σύνηθες φαινόμενο όπως μαρτυρά η ιστορία. Το αρχαίο «βότανο της αθανασίας» επί παραδείγματι, βρίσκει τη σύγχρονη εφαρμογή του σε πολλά διατροφικά συμπληρώματα τα οποία λαμβάνουν οι bodybuilders. Το δηλητήριο του γαλάζιου σκορπιού είναι ένα άλλο, όπως και το θαυματουργό νερό του Καματερού.
Μια τέτοια πρόσφατη απάτη αποτελεί και η γνωστή πλέον σε όλους “φραπελιά”, η οποία έχει οδηγήσει πολλούς καρκινοπαθείς να σταματήσουν τη θεραπεία τους και να στραφούν στον «δια πάσαν νόσον» πολτό από ελαιόφυλλα. Σύμφωνα με το υπουργείο υγείας, δεν υπάρχει καμία μελέτη που να επιβεβαιώνει τη χρησιμότητα του εκχυλίσματος καρπών και φύλλων ελιάς και ως εκ τούτου η κατανάλωση τους, δεν έχει αποδεδειγμένα θεραπευτικά αποτελέσματα.. Επιπλέον σημειώνεται το γεγονός ότι αφού δεν έχει ελεγχθεί η τοξικότητα των προιόντων αυτών, μπορεί να κρύβει κινδύνους για την υγεία των ασθενών. Ήδη έχουν αναφερθεί περιπτώσεις καρδιοπαθών οι οποίοι κατανάλωσαν ρόφημα από ελαιόφυλλα και παρουσίασαν ενοχλήσεις. Οι γιατροί πιθανολογούν ότι υπήρξε αλληλεπίδραση με τα φάρμακα που λάμβαναν για την αντιμετώπιση των καρδιακών τους προβλημάτων. Πάντως, οι ασθενείς κινδυνεύουν έτσι και αλλιώς, εφόσον διακόπτουν τη θεραπεία που τους έχει συστήσει ο γιατρός και αποφασίζουν να στραφούν στα φύλλα ελιάς. Ειδικά στην περίπτωση των καρκινοπαθών, κάτι τέτοιο μπορεί να οδηγήσει σε μη αναστρέψιμες βλάβες και να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο την ίδια τη ζωής τους.
Σίγουρα, η ελιά όπως και ορισμένα φρούτα, έχουν αντιοξειδωτικές ουσίες οι οποίες έμμεσα βοηθούν το οργανισμό να καταπολεμήσει ορισμένες ασθένειες ακόμα και τον καρκίνο. Δεν μπορεί όμως κανείς να απομονώνονει την ελιά και να της αποδίδει αντικαρκινικές ιδιότητες, χωρίς να έχουν προηγηθεί επιστημονικές μελέτες που να τεκμηριώνουν κατι τέτοιο. Ούτε μπορεί κανείς να παρασύρει τον κόσμο σε ψεύτικες διεξόδους στα αδιέξοδα που αντιμετωπίζει.
Για το λόγο αυτό, όταν πρόκειται για επιστημονικώς εριζόμενα ζητήματα που ακόμη δεν έχουν τεκμηριωθεί μέσα από έρευνες, θα πρέπει τα ΜΜΕ να παρουσιάζουν όλες τις απόψεις και να μνημονεύουν τις ακριβείς επιστημονικές ιδιότητες των συμμετεχόντων στις οικείες εκπομπές. Απο την άλλη πλευρά οι καταναλωτές προκειμένου να μην γίνουν βορρά διαφόρων επιτήδειων, θα πρέπει να έχουν κριτική στάση έναντι των μηνυμάτων που δέχονται και να αμφισβητούν συνεχώς τους ισχυρισμούς όσων δεν διαθέτουν πλήρη επιστημονικά στοιχεία.
Εν κατα κλειδι, κάθε νέα θαυματουργή θεραπεία και κάθε καινούριο ματζούνι που υπόσχεται ανάρρωση από χρόνια ή σοβαρά προβλήματα υγείας, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται από όλους μας, με σκεπτικισμό και επιφυλακτικότητα μέχρι να υπάρξει επιστημονική τεκμηρίωση της θεραπευτικής της αξίας.
